Dlaczego Holendrzy mieli obsesję na punkcie sprzątania? Jak czytać seksualne aluzje w dawnej sztuce? Czy domek dla lalek może kosztować więcej niż kamienica?

Mokum to w języku jidysz „bezpieczna przystań”. Tak holenderscy Żydzi nazywali Amsterdam. Piotr Oczko znajduje schronienie w świecie ukochanej kultury holenderskiej i oprowadza po niej czytelników jak najlepszy przewodnik. Razem z nim odkrywamy ukryte znaczenia na obrazach dawnych mistrzów, zaglądamy do XVII-wiecznych kościołów i burdeli, patrzymy w oczy dumnym mieszczanom i czarnoskórym niewolnikom. Trafiamy na ślady Zbigniewa Herberta i zatrzymujemy na chwilę na jointa, przyglądając się współczesnym Holendrom. W Mokum – razem z autorem – znajdujemy też samych siebie.

Pocztówka z Mokum. 21 opowieści o Holandii, książka autorstwa Piotra Oczki uhonorowana została Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca listopada. A Mokum to – w języku jidysz „bezpieczna przystań” – Amsterdam. Fascynacja autora Holandią, która stała się właściwie jego drugą ojczyzną, choć Polski i Krakowa przecież nie opuścił, w miarę czytania książki staje się zaraźliwa. W swej opowieści o kraju pod skrzydłami wiatraków niemal w każdej linijce, pisząc o historii, kulturze i sztuce czy gospodarce holenderskiej, wprowadza nas na holenderską ścieżkę, która wcześniej czy później zaprowadzi nas do Mokum. Książka, adresowana do czytelników ambitnych, jest nie tylko peanem na cześć Kraju Nizin, ale też swoistym rozrachunkiem autora z Polską, która wciąż nadrabia cywilizacyjne braki. Choćby na przykładzie czytelnictwa: gdy w 2020 r., jak pisze autor, jedną książkę czy to papierową czy elektroniczną przeczytało w Polsce 42%, to w Holandii 93%! Ale to się ciągnie od wieków. Pod koniec XVIII wieku w Holandii pisało i czytało ok. 68% kobiet i 84% mężczyzn, gdy w Rzeczpospolitej zaledwie ok. 10% społeczeństwa było piśmienne. Wędrujmy zatem z Piotrem Oczką po Holandii, mimo wszystko nie popadając w kompleksy.

Janusz M. Paluch