Andrzej Muszyński

Dom ojców

Nagroda Krakowskiej Książki Miesiąca Czerwca 2022

O książce

Ta opowieść to podróż w czasie i przestrzeni do świata naszych przodków – tych, których pamiętamy, i tych sprzed setek tysięcy lat. Bo choć szkolne podręczniki o tym milczą, historia ziem, na których dziś żyjemy, nie zaczęła się od Mieszka. W południowej Polsce odnaleziono liczące nawet do pół miliona lat ślady protoplastów współczesnego człowieka, a w jednej z jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej pozostałości po grupie przedstawicieli kultury magdaleńskiej, być może zabitych i zjedzonych w kanibalistycznej uczcie około piętnastu tysięcy lat temu. Ten malowniczy wapienny pejzaż to dom naszych ojców, dziadów i pradziadów, którzy mówią do nas w snach, wracają w podświadomych lękach.

Książka Andrzeja Muszyńskiego wymyka się klasyfikacjom: to przepiękna proza autobiograficzna i prehistoryczny reportaż śledczy zarazem. To historia pełna barwnych postaci, a nasi przodkowie należący do różnych gatunków hominidów są odmalowani równie żywo, jak dziadek czy sąsiedzi autora.

Jurajska epopeja

Czy Andrzej Muszyński pisząc Dom ojców, spodziewał się, że otworzy „czasoprzestrzenny tunel”? Czytając, strona po stronie, zapuszczamy się w magiczne miejsca Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Wyprawa piękna, ale czasem niebezpieczna. Do dziś nie wyjaśniono, co stało się w Jerzmanowicach w 1993 roku, kiedy tajemnicza „ognista kula” uderzyła w jedną ze skał. Rozbłysk dostrzeżono aż w Beskidzie Niskim! Później przez kilka lat w okolicy rodziły się trojaczki… Zachwyca mnie każdy wątek książki wypełniony ważnymi przemyśleniami. Opisy ciężkiej pracy przy budowie domu, pracy na roli, sentymentalnych wspomnień rodzinnych, rowerowych wypraw po bezdrożach Jury, metafizycznych snów autora o pierwszych ludziach zamieszkujących jurajskie jaskinie owiane legendami, wędrówek po muzeach archeologicznych i geologicznych pozwalają poznać dom praojców. Piękna literacka opowieść Muszyńskiego zachwyci każdego. Dom ojców to ważna i obowiązkowa lektura. Pozwoli zupełnie inaczej spojrzeć na nasze „tu i teraz” na planecie Ziemia.

Janusz M. Paluch